به نقل از «تسنیم»

شاعرانی که خود را عطار جا زدند

تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۱۳۲۵۵

پس از سده نهم هجری شاعران متعددی با تخلص عطار ظهور کردند که اتفاقاً بسیاری از آثار منسوب به عطار نیشابوری، از برکات حضور آنهاست. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عطار از جمله شاعران است که زندگی او با افسانه‌های بسیار درآمیخته شده است. هرچند در دهه‌های گذشته پژوهش‌های متعدد سبب شده تا چهره واقعی شاعر از پس این غبارها خارج شود، اما همچنان در برخی نقاط کشور از جمله در خراسان، روایت‌ها از زندگی او مانند گذشته قرین افسانه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از جمله نحوه درگذشت شاعر که در برخی منابع گذشته احتمال شهادت او در حمله مغول مطرح شده است. 

گذشته از احوالات شاعر، آثار منسوب به عطار نیز، به جز در چند اثر، با اما و اگر همراه است. با این حال همیشه از شوریده نیشابور با عنوان یکی از ستاره‌های درخشان آسمان ادب ایران یاد کرده‌اند.  اما عطار که بود و چه جایگاهی در ادب فارسی دارد؟

شمار آثار منسوب به عطار در منابع مختلف متغیر است. برخی 114 اثر برای او ذکر کرده‌اند؛ چنانکه عمر او را نیز 114 سال تخمین زده‌اند؛ یعنی عطار به ازای هر سال از حیات خود، یک کتاب نگاشته است. برخی 44 و در منابعی نیز 66 اثر ذکر شده است. نسبت دادن این تعداد اثر به یک نفر خالی از افسانه‌پردازی‌هایی نیست که حول زندگی شاعر شکل گرفته است. با این حال محمدرضا شفیعی کدکنی که تاکنون آثاری از عطار را تصحیح کرده، تنها هفت اثر را اثر قطعی شاعر می‌داند: منطق‌الطیر، تذکرة‌الاولیا، الهی‌نامه، دیوان اشعار، اسرارنامه، مختارنامه و مصیبت‌نامه. 

استفاده از زبانی ساده و بدون تکلف‌های مرسوم از جمله ویژگی‌های شعری اوست. از سوی دیگر، آثار عطار به لحاظ زبانی، میراث‌دار زمانه خود است. به این صورت که بسیاری از واژگان را به همان صورتی که در محیط خود به کار می‌رفت، به کار برده است. علاوه بر این، آثار او پر است از تعابیر و اصطلاحاتی که در زمانه شاعر رایج بوده است. از این منظر آثار عطار آینه زبانی روزگار خود و گنجینه‌ای از واژگان و تعابیری است که در گذر ایام به فراموشی سپرده شده‌اند. 

«تذکرةالاولیا» را حسین‌کُردی بخوانیم یا ویتگنشتاینی؟

عطار از تمامی این تعابیر، ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات در قصه‌های خود به کار برده است. در کنار همه این موارد، آثار او از منظر اجتماعی و تاریخی نیز حائز اهمیت است؛ به ویژه در حوزه فرهنگ عامه. در آثار او شخصیت‌های متعددی حضور دارند که نماینده‌ای از طبقات مختلف فرهنگی و اقتصادی هستند و ما به‌ازای خارجی دارند. او با نزدیک شدن به زندگی هر کدام از این شخصیت‌ها کوشیده شخصیت‌پردازی صحیح و بی عیب و نقصی ارائه دهد. 

اما ممکن است برای بسیاری که دل‌باخته و علاقه‌مند به کتاب‌های عطار هستند، هیچ‌کدام از این ویژگی‌ها مد نظر نبوده باشد. برای مخاطب عام، آنچه در وهله نخست از آثار عطار جذاب است، داستانی است که او نقل می‌کند.

عطار را باید یکی از قصه‌پردازان ماهر در ادب فارسی دانست. بیش از هزار قصه در آثار او نقل شده‌؛ رقمی که تاکنون هیچ شاعری به آن دست نیافته است. قصه‌هایی که هرکدام حکایت زندگی است، راهی است برای همراهی مخاطب و بیان حقایق زندگی در لفافه. او به جای انتخاب ادبیات تعلیمی و باید نبایدهای مرسوم، دست مخاطب خود را می‌گیرد و با حو1له‌ای وصف ناشدنی، به همراه دنیای شیرین قصه‌ها او را در همراهی با مرغان، به نزد سیمرغ می‌برد، از حلاج می‌گوید و 71 تن عارف دیگری که نوعروس دنیا چشم آنها را پر نکرد. از دیوانگانی می‌گوید که در واقع مصلح جامعه‌اند و در خفقان اجتماعی و سیاسی، تنها زبان گویای جامعه. عطار پیرمرد قصه‌گویی است که درد جامعه دارد. 

همه این توفیق‌ها سبب شد تا عطارهای دیگری نیز در ادب فارسی متولد شوند. پس از عطار نیز همچون دیگر شاعران نامدار مانند خیام، عطارهایی متولد شدند که آثارشان را به دلایل مختلف از جمله مانایی و ماندگاری در هزارتوی تاریخ، به نام او نوشته و منتشر کرده‌اند.

شفیعی کدکنی و سعید نفیسی معتقدند در تاریخ هزار و 200 ساله شعر فارسی شاعران متعددی بوده‌اند که تخلص عطار داشتند. سابقه این شاعران به دوران آدم‌الشعرای شعر فارسی، رودکی بازمی‌گردد. با این حال، پس از سده نهم هجری شاعران متعددی ظهور کرده‌اند که متخلص به نام عطار هستند و از قضا بیشتر آثار منسوب به عطار از برکات همین شاعران بوده است.

نکته جالب آنکه در میان این عطارها، عطار تونی نیز بوده است که 200 سال پس از عطار در مشهد می‌زیسته و از قضا لقب فریدالدین نیز داشته است. عطار تونی منظومه‌های متعددی مانند اشترنامه، لسان‌الغیب و ... داشته است، تلاش می‌کرده خود را عطار نیشابوری جا بزند. 

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: شعر فارسی شعر شعر فارسی شعر آثار او

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۱۳۲۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پاکسازی گلسنگ‌ها از چهره تخت جمشید + فیلم

عسکری مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت جمشید با بیان اینکه مرمتگران در مجموعه جهانی تخت جمشید با استفاده از روش‌های نوین، چند ته ستون این مجموعه تاریخی را از گلسنگ پاک کردند، اظهار کرد: پروژه گلسنگ‌زدایی از کاخ‌های تچر و کاخ شورا انجام شده و هم اکنون یک کارگاه فعال در کاخ آپادانا مشغول پاکسازی گلسنگ‌ها است و کارگاه پلکان شمالی کاخ آپادانا هم زودی ایجاد خواهد شد و برای پاکسازی پلکان شمالی کاخ آپادانا متخصصان ایرانی و خارجی با مرمتگران تخت جمشید همکاری دارند و یا به آنها مشاوره تخصصی ارائه می‌دهند.

او بیان کرد: ضروری است برای پاکسازی هر بخش، یک کارگاه مرمتی تعریف شود تا پس از پاکسازی گلسنگ‌ها، اقدامات حفاظتی و مرمتی انجام شود، در غیر این صورت پاکسازی‌ها ممکن است نه تنها مثبت نباشد بلکه برای آثار تاریخی زیانبار هم باشد.

بر اساس نظر متخصصان بیولوژیست، گلسنگ‌ها موجوداتی زنده، هوشمند و مخرب از خانواده خزه‌ها هستند و گونه‌های مختلفی دارند گلسنگ‌ها در طول سالیان دراز بر روی سنگ‌های تخت جمشید بوجود آمده اند و در دراز مدت باعث تخریب کامل آثار خواهند شد.

گلسنگ از یک موجود زنده تشکیل شده از اجماع بسیار نزدیک قارچ‌ها و جلبک‌هاست، در این همزیستی جلبک‌ها از طریق عمل فتوسنتز، مواد آلی تولید می‌کنند که به مصرف قارچ‌ها می‌رسد و از سوی دیگر قارچ‌ها با ترشح اسید سبب انحلال مواد معدنی سنگ می‌شوند که به مصرف جلبک‌ها می‌رسد.

در گذشته به صورت سنتی با این آفت سمج مبارزه می‌شد که چندان موثر نبود، اما در سال‌های اخیر مرمتگران تخت جمشید با روش‌های نوین و مواد جدید در چند مرحله موفق به دفع گلسنگ از چند ته ستون تخت جمشید شده اند.

مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت جمشید افزود: گلسنگ‌ها از مهم‌ترین عوامل آسیب‌رسان به بنا‌های تاریخی به‌خصوص آثار سنگی هستند.

او ادامه داد: این پایگاه از ۱۷ سال پیش تاکنون مطالعات بسیار گسترده‌ای در خصوص نوع و روش‌های پاکسازی گلسنگ‌ها آغار کرده و این مطالعات با همکاری مراکز بین المللی و مراکر تخصصی ایرانی همچنان در حال انجام است.

عسکری اضافه کرد: بنا بر اظهارات کارشناس، بیش از ۱۰۰ گونه گلسنگ در محوطه شناسایی شده است.

مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت جمشید اظهار کرد: تخت جمشید نخستین سایت ایرانی است که گلسنگ‌ها در آن مورد بررسی‌های تخصصی قرار گرفته است.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز